Vruchtbaarheidszorg Antonius: persoonlijk en kleinschalig
Een kindje krijgen is niet vanzelfsprekend: een op de zes stellen ervaart problemen met vruchtbaarheid (fertiliteit). Als een spontane zwangerschap uitblijft, kan Antonius uitkomst bieden. Ons ziekenhuis biedt een pakket aan onderzoeken en behandelingen voor stellen met een onvervulde kinderwens. ‘Onze zorg is persoonlijk en kleinschalig’, verzekeren fertiliteitsverpleegkundigen Johanna Jongsma en Marit van der Starre.
Vrouwen worden naar de polikliniek Gynaecologie verwezen als zij na ongeveer één jaar onbeschermd vrijen niet zwanger zijn of als zij niet maandelijks menstrueren maar wel een kinderwens hebben. Dit traject begint met een (intake)gesprek met de fertiliteitsverpleegkundige, die de voorgeschiedenis in kaart brengt en uitleg geeft over het vruchtbaarheidsonderzoek.
Daarna verricht de gynaecoloog inwendig onderzoek van de baarmoeder en eierstokken. Vervolgens wordt meestal gestart met het oriënterend fertiliteitsonderzoek (OFO). Dit traject kan bestaan uit cyclusanalyse, zaadonderzoek, bloedonderzoek en zo nodig een baarmoederfoto of diagnostische laparoscopie (kijkoperatie). ‘Een deel van deze onderzoeken wordt ook in Emmeloord aangeboden’, benadrukt Marit.
Resultaten onderzoek
De resultaten van het OFO-onderzoek worden door verschillende specialisten besproken. Naar aanleiding van de uitslagen stelt de gynaecoloog de diagnose en geeft een prognose (verwachting) op een zwangerschap. Als daaruit blijkt dat behandeling de kans op een zwangerschap kan vergroten, wordt een vruchtbaarheidsbehandeling gestart. ‘Als fertiliteitsverpleegkundigen geven we uitleg over de vruchtbare periode en leefstijladvies’, licht Johanna toe.
Ovulatie inductie
Een veel voorkomende oorzaak van verminderde vruchtbaarheid bij vrouwen is een afwijkende menstruele cyclus. Met tabletten of dagelijkse hormooninjecties wordt deze cyclus nagebootst (ovulatie inductie) om de eicelrijping en de eisprong tot stand te brengen. Door dit proces nauwkeurig te volgen, wordt de kans op zwangerschap verhoogd.
Vrouwen die hormooninjecties krijgen om de cyclus na te bootsen, moeten regelmatig voor echocontrole komen. ‘Dit is een intensief traject waarin wij vrouwen zo goed mogelijk begeleiden’, benadrukt Marit. Voor vrouwen die tabletten gebruiken, is regelmatige echocontrole niet altijd nodig.
Intra-uteriene inseminatie (IUI)
IUI wordt gestart wanneer de spontane kans op zwangerschap laag is of bij verminderde vruchtbaarheid bij de man. De vrouw krijgt dan meestal hormonen toegediend om de eicelrijping te ondersteunen en de kansen te vergroten.
Het sperma wordt bewerkt in het laboratorium. Door het zaad op een speciale wijze te wassen, blijven alleen de goed bewegende zaadcellen over. Deze cellen worden op het juiste tijdstip met een fijn buisje hoog in de baarmoederholte geplaatst, dus dicht bij de vrijgekomen eicel(len). Vervolgens wordt de eicel op natuurlijke wijze bevrucht in het voortplantingskanaal.
Als het IUI-traject goed verloopt, krijgen vrouwen maximaal zes behandelingen aangeboden. In totaal kan de kans op zwangerschap oplopen tot 40 à 50 procent. ‘Dit betekent dat bij ongeveer de helft van de paren die herhaalde IUI-behandeling ondergaan, een zwangerschap ontstaat.’
Emotionele aspecten
Johanna en Marit beseffen maar al te goed dat het voor stellen met een onvervulde kinderwens best spannend kan zijn om hulp in te schakelen. Tegelijkertijd benadrukken zij dat vrouwen en hun partner in Antonius verzekerd zijn van persoonlijke begeleiding op maat. ‘We luisteren naar hun wensen en zorgen en vervolgens geven we duidelijke uitleg over het vervolgtraject’, vertelt Marit. Omdat zij dit spreekuur in Sneek samen met collega Johanna verzorgt, zijn vrouwen verzekerd van een vast aanspreekpunt. ‘Dat schept rust en vertrouwen.’ Wie tussendoor vragen of twijfels heeft, mag altijd contact opnemen. We zijn laagdrempelig bereikbaar’, benadrukt Johanna.
Fertiliteitsverpleegkundigen Johanna Jongsma en Marit van der Starre: ‘We zijn laagdrempelig bereikbaar.’
Week van de vruchtbaarheid
Iedere eerste week van november is de Week van de vruchtbaarheid. Tijdens deze themaweek wordt aandacht gevraagd voor de impact van vruchtbaarheidsproblemen. Daarnaast wordt op Europees niveau extra bekendheid gegeven aan moeilijk zwanger worden en ongewenste kinderloosheid. Ook is deze week bedoeld om dit onderwerp beter bespreekbaar te maken en daarmee het taboe te verkleinen.