Antonius start verbeterproject antibiotica. 'We gaan chirurgisch te werk'

Hoe voorkom je dat antibiotica veel meer bacteriën doden dan je eigenlijk wil, waardoor deze bacteriën bij een langer ziekbed niet meer op antibiotica reageren? Door antibiotica heel gericht in te zetten voor een zo effectief mogelijke werking. Dat dat niet altijd eenvoudig is, weten internist Bas Weijer en ziekenhuisapotheker Cornelis Smit als geen ander. Maar middels een pilotproject dat ze de komende periode houden binnen Antonius, is dit wel het doel dat ze voor ogen hebben. In de World Antimicrobial Awareness Week (van 18 t/m 25 november) speciale aandacht voor dit project, dat wordt voorbereid en opgezet door Cilia Jonker, student Farmacie aan de RUG. Zij zal ook de eerste resultaten met betrekking tot haalbaarheid en uitkomsten van dit project analyseren.

Oude gegevens beperken huidige behandeling

Hoe zorg je er nu voor dat je antibiotica nóg gerichter kunt inzetten dan nu al gebeurt? Het fundament van dit project ligt aan de start van een opname, legt ziekenhuisapotheker Cornelis Smit uit. ,,Bij veel mensen die bij ons in het ziekenhuis komen, zijn bepaalde allergieën geregistreerd. Denk aan jeuk, huiduitslag, maar soms ook ernstige reacties als zwellingen of ademhalingsproblemen. Dit staat soms jarenlang in hun dossier, terwijl vaak blijkt dat de betreffende personen helemaal geen allergie hebben gehad, maar een bijwerking van een geneesmiddel. Of ze zijn over deze allergie heen zijn gegroeid. Die oude gegevens beperken ons in de huidige behandeling van een patiënt.”

Over het algemeen zijn het penicilline allergieën, die zorgen voor kleine irritaties. ,,Terugkerend probleem is dan wel dat we geen penicilline-achtige antibiotica meer kunnen inzetten, terwijl dat juist de middelen zijn die we het liefst als eerste inzetten en die ook nog eens goed werken”, aldus Smit. ,,Dan zetten we dus breedspectrum- of reservemiddelen in, terwijl dat in de praktijk helemaal niet nodig is. Dat willen we met dit verbeterproject zien te voorkomen, omdat we breedspectrum en reservemiddelen pas willen inzetten als andere antibiotica niet meer werken.”

 

Tekst gaat verder onder de foto.

Internist Bas Weijer, student Farmacie aan de RUG Cilia Jonker en ziekenhuisapotheker Cornelis Smit.

 

Provoceren

Hoe kom je er dan achter of iemand nog allergische reacties heeft op bepaalde antibiotica? ,,Door het duidelijk uit te vragen”, vertelt internist Bas Weijer. ,,Bij een hele groep mensen kun je allergieën al wegnemen op basis van een door de patiënt ingevulde vragenlijst. Een andere methode is om patiënten, met hun toestemming, te provoceren. Dat wil zeggen: onder controle een lage dosis antibiotica geven, waarbij je er vanuit gaat dat er geen allergische reactie volgt. Gebeurt er inderdaad niks, dan is deze patiënt dus niet allergisch en kunnen wij nog gerichter te werk gaan met antibiotica.”

Veel grote ziekenhuizen in de wereld werken al op deze wijze. Weijer: ,,Ook daar blijken veel mensen geen allergie te hebben, terwijl dat wel in hun patiëntendossier staat. Middels dit project kunnen ook wij dat gaan bevestigen. Het grote doel is het voorkomen van resistentie en het verlenen van de beste zorg. Dat betekent: met chirurgische precisie de boosdoeners in het lichaam aanpakken.”

Voorkomen

Het A-team (Antibioticateam) van Antonius screent vier keer per week alle antibiotica en geeft, zowel gevraagd als ongevraagd, advies. ,,Het belangrijkste speerpunt van het A-team is om zo weinig mogelijk gebruik te maken van breedspectrum middelen”, legt Weijer uit. ,,Daarbij is de samenwerking met infectiepreventie cruciaal. Want ook in dit geval werkt voorkomen van infecties altijd beter dan genezen.”