Somatisch-symptoomstoornis

Iedereen heeft wel eens last van (pijn-)klachten. Een somatische-symptoom stoornis betekent dat je last hebt van lichamelijke klachten waarbij je gestoord wordt in je dagelijkse doen en laten. Tien tot 15% van de jongeren in Nederland heeft klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid, spierpijn, duizeligheid of buikklachten (Janssens, 2011). Van het aantal jeugdigen (10-16 jaar) bij wie de kinderarts geen lichamelijke verklaring voor hun klachten heeft gevonden, blijkt 66% vaak tot heel vaak last te hebben van hun klachten. Je kunt het bijvoorbeeld niet meer hele dagen vol houden op school, niet afspreken met vrienden of gaan sporten. Daarnaast kunnen de klachten veel onrust geven, waardoor ze invloed hebben op hoe jij je voelt. Je kunt je er somber of verdrietig door voelen. Ook beïnvloeden de klachten vaak je gedachten. Zo kan je veel nadenken over wat de oorzaak zou kunnen zijn en daarbij nare (pieker)gedachten hebben.

Voorbeeld

Om de lichamelijke klachten bij een somatisch-symptoomstoornis te snappen, kun je het lichaam en de pijn vergelijken met een inbraakalarm. Het inbraakalarm kan om verschillende redenen afgaan. De eerste en meest voorkomende gedachte is dat het om een inbreker gaat. Meestal ga je de inbreker zoeken en bel je de politie om mee te zoeken (in het geval van lichamelijk klachten ga je zoeken met de huisarts en de arts(en) in het ziekenhuis). Wanneer het alarm heel vaak blijft afgaan en er nog steeds geen inbreker is gevonden, is het goed om te kijken naar het alarmsysteem zelf. Misschien reageert dat te snel. Op een voorbij vliegende mug bijvoorbeeld. Dat het alarm te scherp afgesteld staat kan komen door meerdere factoren. In je lichaam kan dat bijvoorbeeld komen door een eerdere infectie waardoor je lichaam daar nog gevoelig op reageert of door de manier hoe je met de klachten omgaat.

Wat kun je er aan doen?

Bij de eerste gesprekken bespreek je met de psycholoog de klacht en onderzoeken jullie hoe de klacht in jouw leven doorwerkt. Hoe beïnvloedt je klacht bijvoorbeeld jouw gedachten (zoals “heb ik niks ernstigs?” of “ik zal er toch geen last van krijgen tijdens het feest?”). En hoe beïnvloeden jouw klachten je gevoel en gedrag. Zo kan je je zorgen maken waardoor je heel erg op je lijf gaat letten of juist dat door de zorgen er spanningen in het lijf komen waardoor je nieuwe klachten krijgt en misschien weer nare gedachten. Daarnaast kijken we naar de manier hoe je met de klachten omgaat (bijvoorbeeld er niet aan denken, veel afleiding zoeken, anderen vertellen hoe je je voelt). En wat doe je nu niet meer door de klachten wat je wel weer graag wil doen. In een model ziet het er zo uit:

Deze gedachten en gedragingen worden onderzocht. Samen kijk je naar welke gedachten en gedrag helpend zijn voor jou. Dit gebeurt vaak door cognitieve gedragstherapie.