Leven en werken met autisme. Hoe gaat het drie jaar na het delen van zijn verhaal met onze collega Hylke Falkena?
Hij wilde graag zijn verhaal vertellen, om zijn sociale camouflage van zich af te schudden en het stigma op autisme omver te schoppen. Drie jaar na zijn verhaal gaan we opnieuw in gesprek met Hylke Falkena om te kijken hoe het met hem gaat, wat er is veranderd in drie jaar tijd en waarom hij het nog steeds belangrijk vindt om zijn verhaal te vertellen. “Ik heb veel leuke reacties ontvangen van mensen en er is veel begrip getoond voor mij en voor autisme in het algemeen. Maar in drie jaar tijd kunnen mensen het wel eens vergeten en er zijn ook veel nieuwe collega’s bij gekomen. Daarom vond ik het belangrijk om nog eens mijn verhaal te vertellen.”
Autisme. Soms is het voor Hylke een zegen, want eenmaal in de ‘hyperfocus’ vergeet hij alles en iedereen om zich heen en gaat alle aandacht uit naar zijn werk. Maar vaak is zijn autisme ook een vloek. Tegenover een goed geheugen, scherp oog voor detail en een zeer goed gehoor, ervaart hij tevens iedere dag de nadelen. Prikkels komen bij Hylke allemaal tegelijk en op een harde manier binnen. “Mensen zonder autisme filteren die prikkels zonder erover na hoeven te denken. Hun automatische piloot legt de connecties met het zenuwstelsel. Maar mensen met autisme hebben dat filter niet. Vooral geluiden komen heel intens op mij af.”
Overdrive
Hylke legt uit wat autisme voor hem betekent. “Mensen met autisme zien de wereld veel meer in fragmenten in plaats van het geheel. We letten veel meer op details en daardoor verliezen we snel het overzicht. Het wordt chaos in ons hoofd, ons brein komt in de overdrive terecht om alle prikkels te verwerken en dat kost ontzettend veel energie. Ik kan wel lekker werken, maar heb daar wel mijn trucs voor gevonden. Zo draag ik vaak oordopjes tijdens mijn werk en pak ik ook goed mijn rustmomenten. En door mij op het werk te focussen, kan ik me goed afsluiten voor wat er om mij heen gebeurt.”
Koetjes en kalfjes
Het werken bij Antonius gaat hem goed af. “Antonius is een warm nest”, zo ervaart Hylke, die met behulp van zijn veegmachine de gangen in het ziekenhuis schoonhoudt. Met de oordopjes in. “Al hoor ik het heus wel als iemand me aanspreekt. Maar voor praat over koetjes of kalfjes moet je niet bij mij zijn.”
Hylke denkt lachend terug aan een recente gebeurtenis op de gang. “Iemand kwam naar me toe en zei: ‘bijna weekend, Hylke’. Ik had geen idee wat ik moest zeggen. Want ja, het klopt inderdaad. Het was vrijdag. Bijna weekend. Dus ik had niet echt een reactie. Dan kan dat nog uren in mijn gedachten rondspoken of ik wel goed reageerde. Terwijl de persoon die tegen mij praatte het misschien meteen alweer vergeten is.”
Aangeleerd gedrag
Het is niet dat hij een hekel heeft aan sociaal contact, maar Hylke heeft wel behoefte aan enige diepgang in een gesprek. Een gesprek voeren met iemand gaat hem dan ook goed af. “Maar mijn sociale gedrag is wel grotendeels aangeleerd”, legt hij uit. “Iemand aankijken en met intonatie spreken gaat namelijk niet via de automatische piloot.” Dus kost ook dit Hylke veel energie.
“Maar”, gaat Hylke verder. “Ik wil niet dat mensen mij straal voorbij lopen. Daarom probeer ik contact wel wat te doseren op een dag. Ik hoop dat mensen dat begrijpen en dat het niet persoonlijk bedoeld is als ik soms wat kort reageer. Ik sta gewoon de hele dag ‘aan’ en dat vreet energie. Ik werk 32 uren per week en na een dag werken ben ik op. Na het eten afgeruimd te hebben, duik ik meestal gelijk mijn bed in. En mijn vrije dag op woensdag heb ik ook echt even nodig om uit te rusten voor ik op donderdag en vrijdag weer aan het werk ga.”
Negatieve imago
Het negatieve imago dat om autisme hangt, wil hij met het vertellen van zijn verhaal dan ook veranderen. Voor zover hij het weet is hij de enige medewerker van Antonius met autisme. “Hopelijk hebben mensen er wat aan dat ik mijn verhaal deel”, vertelt hij. “In ieder geval ben ik bij Antonius perfect op mijn plek en ik hoop hier nog lang te kunnen blijven werken.”