De kracht van mensen met autisme
Hij wil zijn sociale camouflage afschudden en het stigma op autisme omverschoppen. Gewoon zichzelf durven en kunnen zijn. Mensen met autisme worden continu anders behandeld vanwege het stereotypebeeld dat veel mensen hebben. Hylke Falkena is facilitair medewerker in ons ziekenhuis en heeft autisme. Hij vertelt zelf zijn verhaal.
Experts in camouflage
‘Mensen met autisme worden vaak ongelijk behandeld, uitgesloten of vermeden vanwege vooroordelen. Er is meestal weinig begrip. Vaak wordt gedacht dat we niet sociaal kunnen zijn, geen empathie hebben, leven in onze eigen wereld, op zolder spelen met treinen en een lage intelligentie hebben. Vertel je tijdens een sollicitatie dat je autisme hebt, dan krijg je vaak de baan niet. Je moet binnen het kader passen. Werkgevers zijn bang dat ze teveel rekening met je moeten houden of dat je niet kunt meekomen in het team. Daarom zijn wij autisten net kameleons: experts in camouflage.’
Anders prikkels verwerken
Hylke komt in zijn werk dagelijks dingen tegen die hij anders doet dan de meeste collega’s. Prikkels verwerken, dat doen de hersens van mensen met autisme net even anders dan anderen. Hierdoor is praten over koetjes en kalfjes bij de koffieautomaat vreselijk, maar analytisch data verwerken weer helemaal fantastisch. Vooral op sociaal gebied ondervinden mensen met autisme veel problemen. En dat is net datgene wat in onze steeds socialere maatschappij van levensbelang is. ‘Hierdoor worden we anders behandeld, alsof je een raar schepsel bent van een andere planeet. En dat is niet eerlijk.’
Sociaal wenselijk gedrag
‘Tijdens een training op het werk leerden we wat onze basis – onze ware ‘ik’ – is en hoe dichtbij we bij onszelf blijven in bepaalde situaties. Bij mij lag dat enorm ver uit elkaar. Een collega zag dat en schrok ervan. Niemand was het ooit opgevallen. Ja, dat is mijn camouflage. Mijn overlevingsstrategie. Onze maatschappij verwacht toch een bepaald sociaal wenselijk gedrag, iets wat voor mij niet natuurlijk is. Om als volwaardig mens mee te draaien moest ik mijn autisme verbergen. Want, laat ik dat wel zien, dan word ik vaak anders behandeld. Die camouflage kost zoveel energie dat ik aan het eind van de dag doodmoe ben. Ik ben sneller overprikkeld en heb geen energie voor bijvoorbeeld sport of hobby’s.’
Doe er je voordeel mee
De meeste bedrijven zitten niet te wachten op een medewerker met autisme, terwijl werkgevers juist hiervan voordeel kunnen hebben. ‘Wij zijn to-the-point en doen niet aan poespas en mooie woorden. Als ik een afspraak met iemand maak, dan weet je zeker dat ik die afspraak ook nakom. En heb je vorige week iets verteld? Dan herinner ik het mij nog perfect. Mijn geheugen is mijn sterkste database. Door onze kwaliteiten juist in te zetten, doe je daarmee je voordeel. Eigenlijk geldt dat voor ieder persoon, met én zonder autisme.’
Oplaadmoment
‘Natuurlijk heb ik zo mijn eigenaardigheden, maar dat heeft iedereen. Ik heb hele fijne collega’s die begrijpen dat ik niet elke dag ‘goedemorgen’ wil zeggen. De lunch eet ik bijvoorbeeld ook alleen. Niet omdat ik mijn collega’s niet aardig vind, maar juist om even tot rust te komen van alle prikkels in het ziekenhuis. Dat is mijn oplaadmomentje. Mijn leidinggevende begrijpt mij helemaal en weet wat ik wel kan en wat niet. Dat is een voordeel voor mij én voor hem. Hij weet bijvoorbeeld precies hoe hij mijn kwaliteiten kan inzetten op het werk. En dat is dan weer een voordeel voor mij.’
Volwaardig mens
Hylke heeft het heel erg naar zijn zin bij Antonius, maar hij verschuilt zich nog vaak achter zijn camouflage. Dat gaat bijna automatisch. Hij hoopt dat autisme niet meer wordt gezien als een beperking, maar dat bedrijven juist de kracht van mensen met autisme gaan zien. ‘Ik wil steeds meer mezelf durven zijn. Die camouflage afschudden en mezelf niet anders voordoen dan ik werkelijk ben. Acceptatie voor mensen met autisme. Met alles erop en eraan. Ik wil mezelf kunnen en mogen zijn. Ik wil het stigma, de negatieve stempel op autisme doorbreken. Dan kunnen we eindelijk als volwaardig mens meedoen in de maatschappij.’