Multiple Sclerose (MS)
MS, oftewel multiple sclerose, is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. Hierbij ontstaat er schade aan de beschermende laag rondom zenuwen in je hersenen, ruggenmerg of oogzenuw. Deze laag heet myeline. Door deze schade kunnen signalen van de zenuwen niet goed meer doorgegeven worden, waardoor je last kunt krijgen van onder andere spierzwakte, problemen met bewegen, zien, tintelingen of een verdoofd gevoel in je lichaam.
De oorzaak van MS is nog niet precies bekend, maar het wordt gezien als een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het immuunsysteem, dat normaal je lichaam beschermt, per ongeluk gezonde cellen aanvalt. De ziekte komt vaak in aanvallen, maar de klachten kunnen ook langzaam verergeren. Het verloop van MS is bij iedereen anders.
Mogelijke symptomen:
- Vermoeidheid;
- Gevoelloosheid of tintelingen in ledematen;
- Spierzwakte of coördinatieproblemen;
- Problemen met het gezichtsvermogen (bijv. dubbelzien);
- Moeite om de plas op te houden;
- Evenwichtsproblemen;
- Spraak- of slikproblemen;
- Cognitieve veranderingen (bijv. geheugenproblemen).
Soorten MS:
Er zijn verschillende vormen van MS, afhankelijk van hoe de ziekte verloopt:
- Relaps-remitting MS (RRMS): Dit is de meest voorkomende vorm, gekarakteriseerd door perioden van verergering (relapses) gevolgd door herstel (remissies).
- Primair progressief MS (PPMS): Deze vorm kenmerkt zich door een geleidelijke verslechtering zonder duidelijke periodes van herstel.
- Secundair progressief MS (SPMS): Dit begint vaak als RRMS, maar verandert later in een vorm waarbij de symptomen geleidelijk toenemen, met of zonder terugvallen.
- Progressief-relapsing MS (PRMS): Een zeldzame vorm die gekarakteriseerd wordt door een geleidelijke achteruitgang, met daarbij ook acute terugvallen.
Behandelingen MS:
Hoewel er geen genezing voor MS is, zijn er verschillende behandelingen die helpen de ziekte te beheersen, de symptomen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren. Behandelingen kunnen onderverdeeld worden in:
- Medicijnen voor ziekte-modificatie (DMT's)
Deze medicijnen kunnen de toename van MS vertragen en het aantal terugvallen verminderen. Ze worden vooral ingezet bij de relapsing vormen van MS. De afgelopen jaren zijn er veel vorderingen gemaakt in de behandeling, waardoor de verschijnselen van de ziekte gelukkig steeds beter onder controle komen.
- Behandeling van acute aanvallen (terugvallen)
Tijdens een acute terugval kunnen hoge doses corticosteroïden, in de vorm van prednison, worden voorgeschreven om de ontstekingen te verminderen en het herstel te versnellen.
- Symptoomgerichte behandelingen
Er zijn verschillende medicijnen en therapieën die gericht zijn op het verlichten van specifieke symptomen van MS, zoals:
- **Spierverslappers** bij spasticiteit (verhoogde spierspanning)
- **Blaasmedicatie** voor blaasproblemen
- **Fysiotherapie** om de mobiliteit en kracht te verbeteren
- **Ergotherapie** voor aanpassingen in dagelijkse activiteiten
- Ondersteunende zorg
Naast medische behandelingen zijn ook andere vormen van zorg belangrijk. Dit kan bestaan uit:
- **Psychologische ondersteuning**: Het omgaan met de emotionele aspecten van MS kan helpen bij het verbeteren van de levenskwaliteit.
- **Neuropsychologisch onderzoek**: Indien er cognitieve klachten bestaan kan neuropsychologisch onderzoek worden overwogen om deze klachten in kaart te brengen.
- **Revalidatiegeneeskunde**: Het revalidatiebehandelteam kan helpen bij het behouden van de mobiliteit en het verbeteren van de communicatie. Een revalidatiearts heeft specifieke kennis over de behandeling van de beperkingen die patiënten kunnen ervaren door MS.
- Levensstijl en zelfzorg
Een gezonde levensstijl kan bijdragen aan het verbeteren van de algehele gezondheid en het beheersen van MS. Hieronder vallen:
- Niet roken
- Regelmatige lichaamsbeweging
- Gezonde voeding
- Voldoende rust en slaap
- Verminderen van stress
Afspraak bij de neuroloog
Tijdens de eerste afspraak maakt u kennis met de neuroloog. Om de diagnose te stellen, luistert de neuroloog eerst naar de klachten. Vervolgens wordt een lichamelijk onderzoek gedaan. Om de diagnose te stellen wordt een MRI-scan van het hoofd en/of nek en rug gemaakt. Ook kunnen zo andere oorzaken worden uitgesloten. Soms wordt er een lumbaalpunctie (ruggenprik) voorgesteld om meer duidelijkheid te krijgen. De neuroloog stelt de diagnose en verwijst u naar de MS-verpleegkundige voor meer uitleg over de diagnose, de symptomen en uitleg over de behandeling. De neuroloog zult u op geregelde basis voor controle zien.
De MS-verpleegkundige
De neurologen werken op de polikliniek nauw samen met MS-verpleegkundigen. De MS-verpleegkundige ziet u één of meerdere keren per jaar. De MS-verpleegkundige geeft informatie over de aandoening en behandeling en is verantwoordelijk voor de coördinatie van de behandeling. In bepaalde gevallen kan de MS-verpleegkundige een huisbezoek afleggen. Bij tussentijdse problemen, bijvoorbeeld onverwachte bijwerkingen van medicatie, of bij een terugval, is zij laagdrempelig bereikbaar voor overleg. De MS-verpleegkundige onderhoudt ook nauw contact met de thuiszorg en verpleging en verzorgenden van andere zorgcentra.
De MS-verpleegkundige vertelt u op welke manier u met haar in contact kunt komen.
Spreekuur verpleegkundige en/of neuroloog
U neemt een actueel overzicht van uw medicijnen mee naar het bezoek. Hier kunt u uw apotheek om vragen. Er wordt door ons vaak een vragenlijst gebruikt. Hiermee kunnen wij problemen in het dagelijks leven in beeld brengen. Alle aspecten van MS worden hierin meegenomen. Dit zijn lichamelijke, mentale en sociale aspecten. De regelmatige controles met de MS-verpleegkundige kunnen ruim 40 minuten duren. De neuroloog richt zich op de aandachtspunten die tijdens het consult met de MS-verpleegkundige naar voren komen.
Samenwerking met verschillende therapeuten
Samenwerken met andere zorgverleners is erg belangrijk. Er wordt bijvoorbeeld samengewerkt met revalidatieartsen, psychologen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten en logopedisten. De MS- verpleegkundige zorgt voor een goede afstemming van de zorg tussen de therapeuten waarmee wordt samengewerkt.
Revalidatiearts
Al kort na de diagnose kunt u voor een kennismaking verwezen worden naar de revalidatiearts. Het is belangrijk om in beeld te zijn bij de revalidatiearts, omdat er dan bij een toename van ziekteverschijnselen snel gehandeld kan worden. De revalidatiearts onderzoekt u en adviseert over de behandeling. De behandeling richt zich op het optimaal omgaan met deze beperkingen. Het doel is optimaal zelfstandig te functioneren en deelnemen in de maatschappij (dagbesteding, werk). Bij de revalidatie zijn vaak veel andere deskundigen betrokken zoals fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, maatschappelijk werkers en psychologen.
MS behandelteam polikliniek neurologie.
Op de polikliniek neurologie van het Antonius ziekenhuis werken 2 MS verpleegkundigen en 2 neurologen met specifieke aandacht voor MS. Zij hebben naast een terugkerend multidisciplinair overleg regelmatig een regionaal overleg over de optimale behandeling.
Het team bestaat uit.
- Bloemsma; MS verpleegkundige
- Meijer; MS verpleegkundige
- van Wagenberg; neuroloog
- Mondria; neuroloog
- Slikkerveer; revalidatiearts
- Schippers; gezondheidszorgpsycholoog
Patiëntenvereniging en websites met nuttige informatie
MS Vereniging Nederland (www.msvereniging.nl).
Dit is de grootste en meest bekende patiëntenorganisatie in Nederland voor mensen met Multiple Sclerose. Ze bieden informatie, ondersteuning en organiseren evenementen. Ook zetten ze zich in voor belangenbehartiging en onderzoek naar MS.Jong&MS (www.jongenms.nl)
Organisatie streeft naar een wereld waarin jonge (18-40 jaar) volwassen mensen met MS zich volledig begrepen en ondersteund voelen, zowel door hun directe omgeving als door de bredere maatschappij.MS.NL (www.ms.nl)
Biedt betrouwbare informatie over MS en een veilige community om ervaringen te delen. Deze website is een samenwerking van het Nationaal MS Fonds, MS Vereniging Nederland en Stichting MS Research.