Training Positieve Gezondheid: ‘Het gaat om veel meer dan alleen de ziekte’

Bij Antonius is de laatste jaren steeds meer aandacht voor positieve gezondheid. Maar wat is positieve gezondheid eigenlijk? Volgens onze wijkverpleegkundige Greetje Hoekstra van Team Lemmer draait positieve gezondheid om een andere kijk op gezondheid. Niet alleen kijken naar de ziekte, maar ook een betekenisvol leven van de mensen centraal stellen. ‘’In plaats van te focussen op wat iemand niet kan, richten we ons op wat iemand wél kan,’’ legt ze uit. “Samen met de cliënt ontdekken we wat hij of zij belangrijk vindt en waar nog meer uit gehaald kan worden. Het gaat om veel meer dan alleen de ziekte.”

Op woensdag 26 juni vonden de eerste trainingen over positieve gezondheid plaats, een belangrijke stap in de richting van belevingsgerichte zorg. De dag begon met een interactieve training in de ochtend, waar 22 thuiszorgmedewerkers aan deelnamen. Deze training werd gegeven door Leonard Wolters. De focus werd niet alleen gelegd op informatie over positieve gezondheid, maar er was ook ruimte voor het delen van persoonlijke ervaringen en praktijkvoorbeelden. Dit bood de thuiszorgmedewerkers de gelegenheid om gezamenlijk na te denken over hoe zij een collega konden ondersteunen en de situatie voor hem of haar draaglijker konden maken.

Ander inzicht

"Als zorgverleners willen we vaak meteen helpen en nemen we snel beslissingen voor cliënten”, vertelt Greetje, die een voorbeeld noemt. ,,Een cliënt had veel gewicht verloren en we dachten dat we haar moesten helpen om op haar gewicht te letten. We schakelden een huisarts in en een diëtist vroeg ons om de cliënt 2 keer per week te wegen. Maar de cliënt wilde zich helemaal niet meer met haar gewicht bezighouden; ze wilde gewoon genieten van het leven en eten wat ze lekker vond. Dit liet ons inzien dat we soms verkeerde aannames maken over wat iemand nodig heeft. Een eyeopener dus, niet alleen voor de thuiszorg, maar voor alle disciplines."

Positieve gezondheid biedt veel voordelen voor cliënten. Het verhoogt hun eigen regie, omdat zij meer controle krijgen over hun gezondheid. Doordat er beter naar hen geluisterd wordt, voelen ze zich meer begrepen. Dit stimuleert hen om na te denken over wat er wél mogelijk is, in plaats van te blijven hangen in beperkingen.

Luisteren en in gesprek gaan

Tijdens de training liet Leonard een filmpje zien van een wijkverpleegkundige die een familiegesprek voerde met een cliënt, diens vrouw, zoon en dochter. Hieruit bleek dat familieleden soms niet doorhebben hoe het echt met de cliënt gaat, bijvoorbeeld doordat zij ver weg wonen. Vervolgens gingen de thuiszorgmedewerkers in groepjes in gesprek over praktijkvoorbeelden. Uit deze gesprekken kwam vooral naar voren hoe belangrijk het netwerk van de cliënt is. Een van de thuiszorgmedewerkers zei: ‘’Soms heeft de vrouw van onze cliënt ons bijna meer nodig om haar hart te luchten dan de cliënt zelf. Het is belangrijk om ook naar de betrokkenen van de cliënt te luisteren en met hen het gesprek aan te gaan, om zo een nog beter beeld van de persoon te krijgen.’’

Regie geven

Opvallend was dat collega's snel geneigd waren om in oplossingen te denken, zonder eerst vragen te stellen aan de betreffende collega. Al snel werd duidelijk dat het belangrijk is om eerst te vragen hoe iemand iets ervaart, in plaats van zelf aannames te maken. ,,Het is goed om te vragen hoe de cliënt dit zelf ervaart en beleeft”, legde Leonard uit. ‘’Meedenken met de cliënt is goed, maar het is ook belangrijk om het bij de cliënt zelf te laten.’’

Een aantal thuiszorgmedewerkers gaf na afloop van de training aan dat ze eigenlijk al wel werken vanuit de gedachte van positieve gezondheid, maar dat zij nu ook inzien dat het ook belangrijk is om elkaar als collega’s eens te vragen hoe het gaat of hoe iemand zijn werkdag was. Dat geldt ook voor binnen hun eigen kringen, zoals familie en vrienden. Positieve gezondheid draait niet alleen om de patiënt of cliënt, maar ook om de omgang met je collega’s.

Sterke punten benadrukken

De thuiszorgmedewerkers hopen dat positieve gezondheid voortaan jaarlijks wordt opgenomen in de evaluatie. Momenteel werken ze met een zorgplan dat vooral focust op wat cliënten niet kunnen, maar ze benadrukten dat het belangrijk is om ook aandacht te besteden aan wat cliënten wél kunnen. Zoals een van de medewerkers zei: ‘’We moeten het positief bekijken en de sterke punten van onze cliënten benadrukken.’’